Collectie 02.01.02. - 02.01.02. Kapittel OLV Tongeren (RAH)

Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 (1) Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 (2) Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 (3) Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 (4) Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 (5) Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 (6) Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 (7) Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 (8) Inventaris kapittel OLV (RAH) 1 (9)
Resultaten 1 tot 10 van 112 Show all

Identificatie

Referentie code

02.-02.01.02.

Titel

02.01.02. Kapittel OLV Tongeren (RAH)

Datum(s)

  • 1204-1820 (Vervaardig)

Beschrijvingsniveau

Collectie

Omvang en medium

619 nummers en 482 oorkonden
zie ook het andere fonds van het OLV-kapittel

Context

Naam van de archiefvormer

Institutionele geschiedenis

Naam van de archiefvormer

Institutionele geschiedenis

Naam van de archiefvormer

Institutionele geschiedenis

Naam van de archiefvormer

Biografie

archiefbewaarplaats

Geschiedenis van het archief

Het OLV-kapittel van Tongeren kwam in negende eeuw tot stand. De oudste archiefstukken dateren uit de twaalfde eeuw, hoewel er muziekfragmenten e.a. zijn die teruggaan tot de negende eeuw. Tongeren was sinds de evangelisatie van de zesde eeuw opnieuw een bloeiend centrum van godsdienstig leven geworden. In de Karolingische tijd was de kerk er de zetel van een landdekenaat. Ze was toen een munsterkerk of abdij met een abt en een aantal fraters. In de twaalfde en dertiende eeuw was er een geleidelijke evolutie naar een echt kapittel. De abt werd proost, de broeders kanunniken en de abdij kapittel.
De proost was de bestuurder en de verdediger van de wereldlijke belangen van het kapittel. Oorspronkelijk werd hij door de bisschop van Luik aangesteld, maar in latere eeuwen werd hij door de kanunniken verkozen onder de domheren van Sint-Lambertus te Luik. Al in 1229 beschikte hij over een laathof dat bevoegd was over de kapittelgoederen. Zijn functie verloor in de loop van de eeuwen haar betekenis omdat hij zelden in Tongeren verbleef en hij alleen aanspraak kon maken op de titel van proost.
Van de twintig kanunniken die het kapittel uitmaakten, waren er drie die een speciale bevoegdheid bezaten.
De deken als geestelijk overste werd onder de kanunniken verkozen. Hij verbleef meestal te Tongeren en geleidelijk werden hem zekere bevoegdheden van de proost toegekend. Hij moest over het zedelijk gedrag van de kanunniken waken en straffen uitspreken tegen hen die de statuten hadden overtreden. Toen in de dertiende eeuw het kapittel vrijgesteld werd van de bisschoppelijke jurisdictie, kreeg de deken de bevoegdheid van de aartsdiaken en diende hij geregeld de kerken en kapellen, afhankelijk van het kapittel, te visiteren.
De cantor was belast met de organisatie van de plechtigheden, het aanleren en het leiden van het zangkoor en werd bijgestaan door een zangmeester.
De scholaster zorgde voor het onderwijs van de Tongerse jeugd. Hij werd door de proost aangesteld en moest zich tevens bezighouden met de bibliotheek en het archief.
De talrijke altaren of beneficies in de collegiale kerk, lieten de beneficiers of kapelanen toe in het levensonderhoud te voorzien. De beneficies werden doorgaans niet aan kanunniken begeven. In 1201 waren er slechts twee beneficies, in 1309 vijftien en in 1796 meer dan veertig.

Het kapittelarchief raakte over twee depots verdeeld. Op het Rijksarchief te Hasselt berustten de stukken die in 1797 door de directeur der Domeinen in beslag werden genomen, alsook de oorkonden en registers die in 1953 dankzij een ruil met Den Haag en Maastricht hier terecht kwamen.
Het stadsarchief bewaarde al langer het gedeelte archief dat in 1794 in veiligheid werd gebracht en in 1804 uit Hamburg terugkeerde.

Het grootste deel van het archieffonds is afkomstig van de ontvangers van het kapittel. De archivalia van de proosdij zijn slecht gering in aantal, dit omdat de proosten vaak niet in Tongeren resideerden.
Het archief van de kapelanen bestaat uit twee delen. De eerste heeft betrekking op de boekhouding van het gemeenschappelijk bezit en het andere op de afzonderlijke beneficies.
Het archief van de plebaan werd als zesde deel toegevoegd omdat het kapittel oppertoezicht over hem en zijn twee subplebanen uitoefende. Er berustte echter al langer een apart archieffonds van de Plebanie in het stadsarchief.

Directe bron van verwerving of overbrenging

In 1797 werden de archieven door de Franse overheid in beslag genomen. Een ander gedeelte van het archief werd in 1794 in veiligheid gebracht naar Hamburg van waaruit het in 1804 naar Tongeren terugkeerde. De in beslag genomen archieven gingen deel uitmaken van het Rijksarchief te Hasselt en het Rijksarchief te Maastricht. Door een ruil kwamen alle stukken te Hasselt terecht. Na een overeenkomst in de jaren 1990 werd beslist de Hasseltse archieven terug in bewaring te geven aan Tongeren.

Inhoud en structuur

Bereik en inhoud

Waardering, vernietiging en slectie

Aanvullingen

Ordeningstelsel

Voorwaarden voor toegang en gebruik

Voorwaarden voor raadpleging

vrij te raadplegen, oorkonden raadpleegbaar mits afspraak

Voorwaarden voor reproductie

vrij te reproduceren mits bronvermelding, enkel fotografische reproductie

Taal van het materiaal

  • Nederlands

Schrift van het materiaal

Taal en schrift aantekeningen

Fysieke eigenschappen en technische eisen

Toegangen

J. Grauwels. Inventaris van het archief van het Onze-Lieve-Vrouwekapittel te Tongeren, Brussel, 1977.

Verwante materialen

Bestaan en verblifplaats van originelen

Bestaan en verblijfplaats van kopieën

Related units of description

Related descriptions

Notitie Publicaties

DE WINTER, M., Kapittels en kapittelheren, in: Tongerse Annalen, jrg. XIII (1999), nr. 2, blz. 21-27 en blz. 35.
BAILLIEN, H., Tongeren van Romeinse civitas tot middeleeuwse stad, Assen, 1979. SEVERIJNS, P., RUWET, V. e.a., Kroniek van Tongeren, Tongeren, 1985, nummers 36, 38, 39, 40, 41, 44, 46, 49, 50, 53, 60, 61, 62, 65, 70, 72, 74, 78, 79, 83, 86 92, 97, 98, 100, 102, 110, 118, 121, 123,128, 129, 130, 11, 134, 135, 136 137, 139, 140, 153, 155, 161, 196, 202, 207, 246, 258, 274, 275, 282, 305, 322, 333, 341, 344, 371, 415, 423, 427, 432, 435, 440, 445, 470,476, 500, 549, 553, 599, 620, 632, 638, 653.
BAILLIEN, D., Tongeren en zijn straten door de eeuwen heen, Brussel, 1995, blz. 26-30, 131, 194, 216, 257 en 259.
MOERMANS, W., SEVERIJNS, P., VANDEPLAS, E. e.a., 2000 Jaar Tongeren, Hasselt, 1988, blz. 77-87 en blz. 117. EYCKEN, J.P., Land van Ambiorix, Davidsfonds/Leuven, 1994, blz.61-72.
DEFRESNE, S., In de schaduw van de Collegiale, eindwerk ter inzage op het stadsarchief van Tongeren onder nr. 3671.
DE WINTER, M., J. PAQUAY. La paroisse primitieve de Tongres. De vroegste parochie Tongeren, in: Tongerse Annalen,, jrg. XVI (2002), nr. 3, blz. 53-55.
SEVERIJNS, P., De proost van Tongeren, in: Tongerse Annalen, jrg. XVIII (2004), blz. 12-18.
MOERMANS, W., De deken van het Tongerse Onze-Lieve-Vrouwekapittel, in: Tongerse Annalen, jrg. XIV (2000), nr. 1, blz. 12-17.
SCHLUSMANS F. Bouwen door de eeuwen heen. Deel 14 n, Turnhout, 1990, blz. 174-177. Inventaris roerend patrimonium basiliek O.-L.-Vrouw Tongeren uitgegeven in 2004 door de v.z.w. Erfgoedcel Tongeren.
SCHEEPERS, A.M. Tussen brand en revolutie. De collegiale kerk en het kapittel van Onze-Lieve-Vrouw te Tongeren 1677-1797. Tongeren, 2009.

Aantekeningen

Alternative identifier(s)

Trefwoorden

Onderwerp trefwoord

Geografische trefwoorden

Naam ontsluitingsterm

Genre access points

Beschrijvingsbeheer

Identificatie van de beschrijving

Identificatiecode van de instelling

Toegepaste regels en/of conventies

Status

Niveau van detaillering

Verwijdering van datering archiefvorming

Taal (talen)

Schrift(en)

Bronnen

Voorwaarden voor raadpleging en gebruik

Related subjects

Related people and organizations

Related genres

Related places